Θουκυδίδης "Ιστοριών" Γ' 76

Α' Κείμενο & μετάφραση

[76] Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες, μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας πλοῦν ἔφορμοι οὖσαι, παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα· ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας, ὅσπερ καὶ πρότερον, καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλει. ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου ἅμα ἕῳ ἐπέπλεον τῇ Κερκύρᾳ. 

ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ	ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΗ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ
(§76) Τῆς δὲ στάσεως	Και ενώ η ταραχή
οὔσης	βρισκόταν
ἐν τούτῳ	σ’ αυτό το σημείο
τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ	τη τέταρτη ή πέμπτη μέρα
μετὰ τὴν διακομιδὴν	ύστερα από τη μεταφορά
τῶν ἀνδρῶν	των αντρών
ἐς τὴν νῆσον	στο νησί,
παραγίγνονται	καταφθάνουν
αἱ νῆες Πελοποννησίων	τα πλοία των Πελοποννησίων
ἐκ τῆς Κυλλήνης	από την Κυλλήνη
τρεῖς καὶ πεντήκοντα,	πενήντα τρία (στον αριθμό)
οὖσαι ἔφορμοι,	που ήταν αγκυροβολημένα,
μετὰ τὸν πλοῦν	μετά την επιστροφή τους
ἐκ τῆς Ἰωνίας·	από την Ιωνία.
ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας,	Και ναύαρχός τους ήταν ο Αλκίδας,
ὅσπερ καὶ πρότερον,	που ήταν βέβαια και πρωτύτερα,
καὶ Βρασίδας ἐπέπλει	και επέβαινε ο Βρασίδας
ξύμβουλος αὐτῷ.	ως σύμβουλος σ’ αυτόν.
ὁρμισάμενοι δὲ	Και αφού αγκυροβόλησαν
ἐς Σύβοτα	στα Σύβοτα,
λιμένα	λιμάνι
τῆς ἠπείρου	της ηπειρωτικής χώρας,
ἅμα ἕῳ	μόλις ξημέρωσε
ἐπέπλεον	έπλεαν
τῇ Κερκύρᾳ.	εναντίον της Κέρκυρας.

Β' Ερμηνευτικά σχόλια

Σύγχρονος χάρτης νοτίου Ελλάδας

Τέσσερις - πέντε μέρες μετά τα γεγονότα που εξετάστηκαν στο κεφάλαιο 75 (άφιξη του Νικόστρατου και νέα έξαρση του εμφύλιου σπαραγμού στην Κέρκυρα), "αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης νῆες Πελοποννησίων" για να συνδράμουν τους Κερκυραίους ολιγαρχικούς. Μπορούμε να υποθέσουμε με τη δύναμη της λογικής ότι το κορινθιακό πλοίο με τους Σπαρτιάτες πρεσβευτές, αφού έφυγε από την Κέρκυρα συνειδητοποιώντας την αρνητική τροπή των πραγμάτων για τους Κερκυραίους ολιγαρχικούς, κατευθύνθηκε στην Κυλλήνη για να ζητήσει ενισχύσεις. Η Κυλλήνη ήταν το ορμητήριο του πελοποννησιακού στόλου και βρισκόταν στην βορειοδυτική Πελοπόννησο (απέναντι περίπου από την Ζάκυνθο). Ο στόλος αυτός που κατέφτασε στην Κέρκυρα αποτελούνταν από 53 πλοία, αριθμός αρκετά μεγάλος που φανερώνει τη μεγάλη σημασία που απέδιδε η Πελοποννησιακή Συμμαχία στον έλεγχο του νησιού. Ο στόλος αυτός είχε βρεθεί προηγουμένως σε στρατιωτικές επιχειρήσεις στα παράλια της Ιωνίας ("μετὰ τὸν πλοῦν ἐκ τῆς Ἰωνίας") και κατά συνέπεια ήταν ετοιμοπόλεμος. Πιο συγκεκριμένα, ο Αλκίδας έσπευσε να βοηθήσει τη Μυτιλήνη η οποία είχε αποστατήσει από την αθηναϊκή συμμαχία, έφτασε όμως αργά, καθώς οι Αθηναίοι είχαν ήδη καταλάβει το νησί και επιβάλλει τιμωρητικούς όρους στους Μυτιληνιούς. Η αναφορά όμως αυτού του συμβάντος από τον Θουκυδίδη δεν είναι τυχαία, γιατί υποδηλώνεται και η κόπωση των πληρωμάτων, παράγοντας που θα διαδραματίσει και πολύ συγκεκριμένο ρόλο στα γεγονότα που θα ακολουθήσουν. Αρχηγός του στόλου - ναύαρχος ("ἦρχε") ήταν ο Σπαρτιάτης Αλκίδας, ενώ σύμβουλός τους ήταν ο επίσης Σπαρτιάτης Βρασίδας. Ο τελευταίος αποτελούσε μια πολύ σημαντική στρατιωτική και πολιτική προσωπικότητα της Σπάρτης καθώς είχε μια πολύ σημαντική σειρά επιτυχιών και νωρίτερα και μετά τα γεγονότα της Κέρκυρας (Μεθώνη, Μέγαρα, Χαλκιδική). Ο Βρασίδας δεν μπορούσε να είναι ναύαρχος, επειδή στην Σπάρτη σχεδόν όλα τα αξιώματα ήταν ετήσιας θητείας και δεν επιτρεπόταν η διατήρηση ενός αξιώματος από ένα πρόσωπο για δεύτερη συνεχόμενη θητεία. Με αυτόν τον τρόπο υπήρχε η αντίληψη ότι αποτρεπόταν η πιθανότητα να γίνει κάποιος εξαιρετικά δημοφιλής και να εγκαθιδρύσει τυραννίδα. Ο Βρασίδας προφανώς πρέπει να ήταν ναύαρχος κατά το προηγούμενο έτος και τώρα δεν είχε αυτό το δικαίωμα. 

Χάρτης με τη θέση των Συβότων

Ιδιαίτερη εντύπωση πρέπει να δημιουργεί και η συνεχής παρουσία των Σπαρτιατών στην ηγεσία του πελοποννησιακού στρατού και στόλου. Παρά το γεγονός ότι οι Σπαρτιάτες δεν διαθέτουν δικό τους στόλο, αλλά βασίζονται κυρίως στα πλοία των Κορινθίων (ως επί το πλείστον) και των συμμάχων τους, ωστόσο η επιρροή τους στην Πελοποννησιακή Συμμαχία είναι τόσο μεγάλη ώστε να τοποθετούν πάντοτε δικούς τους ναυάρχους στο συμμαχικό στόλο. Ο στόλος αυτός καταφτάνει μάλλον κατά τις απογευματινές ώρες στα Σύβοτα, περιοχή και σύμπλεγμα νησιών της Θεσπρωτίας, απέναντι από τη Λευκίμμη, το νότιο άκρο της Κέρκυρας. Τα Σύβοτα είναι ένα φυσικό ορμητήριο με μικρά νησιά που κλείνουν έναν κολπίσκο δημιουργώντας  ένα ασφαλές αγκυροβόλιο. Η άφιξη του στόλου αυτού πιθανόν δεν γίνεται αντιληπτή από τους Κερκυραίους και το επόμενο ξημέρωμα οι Πελοποννήσιοι κατευθύνονται εναντίον του νησιού, διατηρώντας το πλεονέκτημα του αιφνιδιασμού.